Osoby niepełnosprawne nieprzerwanie towarzyszą i pomagają nam w realizacji projektu, jako eksperci w dziedzinie. W październiku 2019 nasz zespół projektowy pojechał na wycieczkę w poszukiwaniu barier do Parku Narodowego Łęgów Naddunajskich w Austrii, nieopodal Wiednia. Przez dwie godziny eksplorowaliśmy szlak przyrodniczy na wózkach inwalidzkich lub z zawiązanymi oczami, przy pomocy białych lasek. Pod przewodnictwem Federalnego Stowarzyszenia na rzecz Osób Niepełnosprawnych ÖZIV (ogólnoaustriacka reprezentacja interesów) sprawdzaliśmy gdzie na szlaku na wyspę zamkową w Orth kryją się bariery. Szlak ten niedługo zostanie przeprojektowany tak, by stał się pozbawiony barier.

Rozmawiamy z pracownikami ÖZIV, Isabellą Aigner i Peterem Noflatscherem, na temat ich pracy, bieżących wyzwań i nowego spojrzenia na bariery.

ÖZIV jest aktywny w Austrii od 1962r. Szczególnie w ostatnich dekadach, obserwowaliśmy silną zmianę społeczną. Czy zauważacie zmiany w swojej dziedzinie?  

Rzeczywiście, sytuacja poprawiła się znacząco od lat 1960. Obecnie prawo chroni przed dyskryminacją osób niepełnosprawnych. W praktyce, jednak, sprawy wyglądają inaczej. Dlatego bardzo ważna jest silna reprezentacja interesów niepełnosprawnych (w tym wspólnie z innymi organizacjami), aby zbliżyć się na ile to możliwe do ideału społeczeństwa bez barier. Skupiamy się na na sprawach dostępnego rynku pracy oraz na wdrożeniu Konwencji o Prawach Osób Niepełnosprawnych ONZ, którą Austria ratyfikowała w 2008 roku, ale jej wdrożenie w wielu obszarach nadal ma braki!

Jak dotąd, ÖZIV opracowało oferty, które, z jednej strony, wspierają firmy i organizacje w zakresie dostępności i uwrażliwiania (ÖZIV ACCESS), z drugiej, pomagają poszczególnym osobom radzić sobie w uzyskaniu i zapewnieniu pracy (ÖZIV SUPPORT Coaching i ÖZIV WORK ASSISTANCE Lower Austria).

Wspólnie ze wspólpracującymi partnerami, chcemy osiągnąć równe prawa dla osób niepełnosprawnych – o to walczymy każdego dnia!

Wspólnie z Austriacką Federalną Izbą Gospodarczą ÖZIV opracowało narzędzie do samodzielnego sprawdzania braku barier dla firm z różnych sektorów. Jaka jest obecna dynamika przechodzenia na większą dostępność w Austrii?

Aby pośrednio uczulić firmy na kwestie dostępności i poinformować o upływających terminach wyznaczonych przez Niemiecką Ustawę o Równych Możliwościach Osób Niepełnosprawnych, w roku 2015 został uruchomiony on-line system Barriere-Check.

Od tego czasu, Barriere-Check stał się standardowym narzędziem samooceny w firmach. Statystyki dostępu okazały się niesamowite, zwłaszcza na początku, zaskakując i nas, i Izbę Gospodarczą.

Statystyki te pozostają stabilne od kilku lat, co jest dowodem, że dla firm nadal jest to istotny problem. Jest to także zauważalne w liczbie wniosków o konsultacje, docierających do nas poprzez system.

Zmiany w infrastrukturze są jednak dużo powolniejsze. Po pierwsze, prawo budowlane krajów związkowych ma tendencję do cofania się w sprawach dostępności, po drugie, architekci i planiści nadal nie dostrzegają konieczności dostępności. Często jesteśmy proszeni o konsultacje zbyt późno, przez co nie można już osiągnąć optymalnych rozwiązań.

A jak oceniacie obecną sytuację w obszarze wolnego od barier kontaktu z przyrodą? Czy są jakieś konkretne działania lub oferty wdrażane przez ÖZIV w tej kwestii?

W odniesieniu do przyrody i niepełnosprawności jest jeszcze wiele do zrobienia z naszej strony. Jednakże, byliśmy w stanie uczestniczyć jako doradcy i trenerzy w budowaniu świadomości w ramach projektu „Kontakt z przyrodą dla wszystkich”  w prowincji Karyntia. Na początku, wspólnie z odpowiedzialnymi władzami, odwiedzaliśmy planowane ścieżki i dyskutowaliśmy ich przeprojektowanie, aby usunąć bariery. W kolejnych krokach, oferowaliśmy szkolenia podnoszące świadomość w tym kontekście, podczas których uczestnicy mogli w praktyce poznać odczucia osób niepełnosprawnych dzięki narzędziom symulacyjnym, takich jak specjalne okulary, przesłony oczu, białej laski, czy wózki inwalidzkie. Odbywało się to przez przejazd lub przejście ścieżką przyrodniczą, dotykanie obiektów z zasłoniętymi oczami lub oglądanie poprzez silnie zniekształcające okulary. Ten projekt pozwalał szkolić pracowników, a także udzielał wsparcia w projektowaniu ścieżek przyrodniczych. Jesteśmy bardzo zadowoleni, że mogliśmy pomóc także w Waszym projekcie „Przyroda bez Barier”, za pomocą szkolenia dla Waszego zespołu. Mamy nadzieję nadal wspierać tego rodzaju inicjatywy.

Jak oceniacie wkład naszego projektu „Przyroda bez Barier” w Waszą pracę i ogólnie w kwestiach pozbawionego barier kontaktu z przyrodą?

Projekt wnosi znaczący wkład w zrozumienie jak różnorodnym zagadnieniem jest dostępność i co może oznaczać w terenie. Pomaga też bardziej dostrzegać osoby niepełnosprawne i ich pragnienia. A z drugiej strony, takie projekty uświadamiają samym niepełnosprawnym, że są osobami z takimi samymi potrzebami, jak każdy.

Oferta ÖZIV jest zróżnicowana. Oprócz szkoleń i wsparcia dla niepełnosprawnych, proponujecie także szkolenia w zakresie świadomości dla każdego. Powinny one przełamać bariery w postrzeganiu tych kwestii. Czy możecie podać tu kilka przykładów? Jak oceniacie efekty?

Według zwrotnej informacji od uczestników, nasze szkolenia w kwestiach świadomości mają pozytywny wpływ na wiele sposobów. Na przykład, pozwalają zmienić perspektywę i doświadczenie przewodników. Uczestnicy otrzymują od naszego stałego, doświadczonego personelu teoretyczne wprowadzenie na temat dostępności, włączania, niepełnosprawności. Mają wgląd w życie z niepełnosprawnością i możliwość dyskusji z ekspertami. Szkolenia pozwalają dostrzegać bariery we własnym miejscu pracy i zrozumienie ich poprzez praktyczne ćwiczenia.

Izabelo, Piotrze, bardzo Wam dziękujemy za wywiad i za interesujący wgląd w Waszą pracę!

 

© Umweltdachverband

Jako zespół projektu, mieliśmy szczęście uczestniczyć w takim szkoleniu. Zpytaliśmy naszych kolegów o ich wrażenia. Jedno było na pewno wspólne: coś takiego zmienia postrzeganie barier.

Ewa, Etna (Polska): Po wypadku musiałam korzystać z wózka przez wiele miesięcy. Natychmiast powróciły wspomnienia tamtych dni. Ciągłe bycie zależnym od innych jest niewyobrażalnie wyczerpujące. Każda rzecz, którą możesz znów robić samodzielnie, to wielka pociecha i zachęta.

Michael, UWD (Austria): Od wielu lat mam poważną krótkowzroczność, ale bycie całkowicie niewidomym to zupełnie inne doświadczenie. To niełatwe, nagle stać się zależnym od innych. To pokazało mi też wiele alternatywnych sposobów doświadczania przyrody.

Katja, GNF (Niemcy): Zarówno niemożność widzenia, jak i poruszanie się na wózku były dla mnie zupełnie nowymi doświadczeniami. Ta próba była dla mnie wyzwaniem pokonania własnych ukrytych obaw, ale też wyjątkowym doświadczeniem. Nigdy bym nie pomyślała, że 2cm wysokości krawędź przy wjeździe na mostek spowoduje zablokowanie kół wózka.

Istvan, LBDCA (Węgry): Zawsze byłem typem sportowca. Czasami bałem się, że pewnego dnia będę musiał korzystać z wózka. Teraz, gdy tego doświadczyłem, zauważyłem, że to doświadczenie bardziej złożone, niż sobie wyobrażałem.