Żywa inkluzja: Dostępność jest atrakcyjna dla każdego

Hansa-Petera Matta poznaliśmy na seminarium w niemieckim regionie Szwarcwald. Porusza się na wózku od wypadku, jaki miał przed trzydziestu laty, więc wie, o czym mówi, gdy chodzi o dostępność. Jako wizjoner o szerokim spojrzeniu, w ramach własnej firmy doradczej wypracowuje rozwiązania, które są nie tylko dostępne, ale również atrakcyjne wizualnie i pod względem ekonomicznym. Motto Matta to: „Dostępność jest atrakcyjna dla każdego”.

Na zdjęciu Hans-Peter Matt jest w drodze w NP Schwarzwald z 4 innymi osobami. Hans-Peter i jedna osoba są na wózkach inwalidzkich, wszystkie inne na piechotę.
Hans-Peter Matt (po lewej na zdjęciu) założył biuro konsultingowe mahp-barierefrei i jest jednym z najbardziej rozpoznawanych ekspertów w zakresie dostępności w Niemczech.

Hans-Peter, temat dostępności nie jest nowy. Jednak wdrażanie zawodzi w wielu punktach. Co może być tego przyczyną?

Z mojej perspektywy, główny problem leży w tym, że ludzie próbują znaleźć specjalne rozwiązania dla niepełnosprawnych. To jest z gruntu błędne podejście. Najlepsze są rozwiązania służące wszystkim użytkownikom. Tylko, gdy ludzie zrozumieją, że dostępność jest korzystne dla każdego, wartość zmian stanie się dobrze widoczna.

Czy każdy region może stać się wolnym od barier?

Tak i nie. Jestem konsultantem w Szwarcwaldzie ponad 10 lat, najpierw w parku krajobrazowym, a od 2014 w utworzonym wtedy parku narodowym. Oczywiście, że zawsze będą przeszkody dla osób o ograniczonej mobilności w naturalnym krajobrazie. Jednak, znamy dziś wiele metod usuwania barier. Ważne jest poprawianie warunków dla każdego, a nie tworzenie stygmatyzujących rozwiązań dedykowanych niepełnosprawnym.

Dzięki twojemu doświadczeniu, szereg ścieżek przyrodniczych w Niemczech stało się bardziej dostępnymi. Co  należy uwzględnić w planowaniu ofert przyrodniczych wolnych od barier?

Pierwszym pytaniem zawsze będzie: wolne od barier dla kogo? Nie mogę i nie chcę zmieniać przyrody! Dostępność musi pasować do przyrody, gdziekolwiek jest to możliwe. Sposób korzystania zawsze pozostanie kwestią indywidualną, opartą na lokalnych warunkach i regularnie weryfikowaną. Dlatego, muszę znaleźć odpowiednie narzędzia bądź mieć je przygotowane zawczasu, aby dopasować się do przyrody. To oznacza zadawanie sobie kolejnych pytań: Jakie narzędzia mam do dyspozycji? Z kim będę podróżować? Jakie wyzwania i bariery występują w danym miejscu? By znaleźć najlepsze rozwiązania, należy, począwszy od wstępnych etapów, zaangażować ekspertów i samych zainteresowanych.

W Parku Narodowym Szwarcwaldu współpraca Parku z niepełnosprawnymi wydaje się działać bardzo dobrze. Czy to był długi proces?

Jak już stwierdziłaś, Park Narodowy Szwarcwaldu istnieje od 2014 roku. Od początku temat dostępności był traktowany jako zagadnienie przekrojowe, ciągły proces, a nie mający początek i koniec projekt. Cały proces składa się z mniejszych lub większych indywidualnych projektów, zawsze dostosowanych do krajobrazu i indywidualnie zaprojektowanych.

Mahp-barrierefrei rozwinęła system rankingowy, pomagający w analizie i wdrożeniu rozwiązań dla zwiększenia poziomu dostępności.

Kluczem jest tu samopomoc i samoocena. Ponad 10 lat temu, opracowałem system punktacji, który wdrożyłem po raz pierwszy w projekcie "NaTouren für Alle" (podróże przyrodnicze dla każdego), realizowanym w Szwarcwaldzie. Tu się sprawdził i zadomowił. Potem, wiele innych ofert było ocenianych w ten sposób.

Oprócz zaangażowania samych zainteresowanych i ekspertów, co jeszcze jest szczególnie istotne w transformacji w stronę większej dostępności?

Jeśli oczekujemy długoterminowego efektu koncepcji wolnego od barier kontaktu z przyrodą, nieodzowne jest budowanie sieci. Więcej uwagi należy zwracać na cały łańcuch dostaw związanych z ofertami przyrodniczymi. Czy dostępne noclegi są wolne od barier? Gdzie mogę wypożyczyć odpowiednie urządzenia? Czy toalety (również te na zewnątrz) są przystosowane? Jak dotrzeć do miejsca z przyrodniczą ofertą transportem publicznym? Oczywiście idealnie byłoby, gdyby wszystkie oferty posługiwały się tymi samymi standardami wdrożenia i opisu. Wiele jest więc nadal do zrobienia.

Informacje w prostym języku, wolna od barier strona internetowa, piktogramy dostosowane   do różnych grup, nawet wycieczki z przewodnikiem posługującym się językiem migowym, to już działa w Szwarcwaldzie. Jakie następne kroki zamierzasz podjąć w Parku Narodowym?

Dla osób z trudnościami w poruszaniu się wiele już tu stworzono, może to być przykład dla innych parków. Jednocześnie, wiele jeszcze należałoby zrobić, myślę na przykład o ofertach włączających osoby z ograniczeniami zmysłów lub trudnościami w pojmowaniu. Absolutnie musimy rozwijać te dziedziny i przygotować odpowiednie oferty.

Hans-Peter, dziękuję za tę ekscytującą rozmowę i powodzenia w dalszej pracy.

 

Powrót